Vilnius 2017
Europa verkennen op de kaart leidde tot de ontdekking van Vilnius, hoofdstad va Litouwen. Wanneer bleek dat wekelijks een vlucht heen en terug op dezelfde dag kon geboekt worden vanuit Brussel, was de beslissing snel genomen om dit jaar onze jaarlijkse winter/nieuwjaar vakantie door te brengen in Vilnius.
Boekingen van vliegtuig en hotel was al klaar einde oktober. Raar was het wanneer we tegen familrie, vrienden en kennissen vertelden dat we naar Vilnius zouden reizen, fronsten de meesten hun voorhoofd. " Vilnius, waar is dat?" was meestal de vraag. Begrijpbaar, want tot toen kwam je nergens promotie tegen over Vilnius en het is eigenlijk omdat we enkele jaren terug in Riga waren voor de Europese Conferentie, dat we ook de andere Baltische staten leerden kennen. Althans op papier!
(Deze pagina werd afgewerkt in november 2017 en ondertussen horen en zien wij overal promotie over Vilnius. Dat is leuk.)
Op Zaventem verwachtte men ons al zeer vroeg, dus een tasje koffie voor de vlucht was nog meegenomen.
De eerste blik op de stad was omwille van het verschil van één uur nog vanuit een donkere lucht.
Zeer nieuwsgierig naar de eerste indruk welke de stad op ons zou hebben, vertrokken we na inchecken in het hotel en opbergen van de bagage al onmiddellijk voor een kortbij wandeling.
Vilnius is niet alleen de hoofdstad,maar meteen ook de grootste stad van Litouwen.
We voelden ons direct een beetje terug in de tijd en de invloed van Rusland op de Baltische staten. Heel authentieke mooie gebouwen, maar ook een verouderd openbaar vervoer.
In Vilnius vind je een grote historische binnenstad met overal waar je kijkt smalle steegjes en bijna veertig kerken. Vilnius ligt in Europa, maar je waant je in een totaal andere wereld. Het land en dus ook de stad maakten jarenlang deel uit van de Sovjet-Unie en ligt qua ontwikkeling ver achter op bijvoorbeeld België. Vilnius is geen Europese stad die behoort tot de meest bezochte steden in Europa, maar is een bezoek zeker meer dan waard!
Op de grote markt stond er naar jaarlijkse gewoonte een enorme kerstboom. Mooi verlicht rondom en flitsende lichtsterren op de takken. Ik zeg grote markt, maar eigenlijk is de naam kathedraal plein. De prachtige Arikikatedra Bzilika kathedraal schittert in het zonnige winterlicht.
In het hart van de Litouwse hoofdstad ligt Cathedral Square, met daarachter Gediminas Hill met de resten van de 14e eeuwse stadsmuur en de toren, ten zuiden ervan Pilies gatvé, de hoofdstraat van de oude stad en ten westen ervan Gedimino prospektas, de weg naar de nieuwe stad.
De HH. Stanislaus- en Ladislauskathedraal is de rooms-katholieke kathedraal van het aardsbisdom Vilnius. Aan de kathedraal werd in 1985 de eretitel Basilica Mino verleend.
De kathedraal is in de historische stadskern van Vilnius gelegen en staat dus op historische grond. Hier was een vroege nederzetting en het kerkgebouw is dus verweven met de Litouwse geschiedenis. Het is ook hier waar de grootvorsten van Litouwen werden gekroond en vooraanstaande persoonlijkheden uit de Litouwse en Poolse geschiedenis ter ruste werden gelegd.
De basiliek gaat in zijn huidige vorm terug op een ontwerp in de classicistische stijl en werd in 1801 voltooid. De klokkentoren is net zoals bij veel andere Baltische kerken als een vrijstaand bouwwerk uitgevoerd.
De kathedraal werd gewijd aan de heilige bisschop Stanislas van Krakau en de heilige Ladislaus I, koning van Hongarije.
Tijdens het Sovjet-regime werd de kathedraal gebruikt als schilderijenmuseum. Vanaf 1985 werden er weer heilige missen toegestaan. In 1989 kreeg het gebouw zijn oorspronkelijke bestemming officieel terug.
De kerstmarkt nodigt uiteraard uit om lekkere Glüwein te drinken.
De kathedraal in 1604 met duidelijk het fort op de berg achter de kathedraal.
De Gedeminastoren staat afzonderlijk zoals die in Noord-Europa in die tijd veelal gebouwd werden. Ooit was de toren onderdeel van de stadswal.
Vanaf de heuvel terug naar het Kathedraal plein en wat verder de tweede heuvel op richting de "Drie kruizen". Je loopt richting Bernadine Sodas, een mooi aangelegde stadstuin aan de oevers van de rivier. Dit is de plek om naar mensen te kijken, bij voorkeur vanaf één van de bankjes rondom de centrale fontein in het midden van het park. Het is een komen en gaan van bruidsparen die foto's komen maken in dit park. We zagen hele families wandelen in het park en dat maakte het erg levendig. Ook heel veel honden met hun baasje kwamen we tegen.
Het opvallende witte monument van de Drie Kruizen rijst omhoog vanuit het groen op een van de zeven heuvels die rond Vilnius staan. Volgens een legende werden er Franciscaner broeders gemarteld op deze heuveltop. Deze plek wordt al sinds de zeventiende eeuw vereerd. Vanaf het uitkijkplatform zien we een breed panoramisch uitzicht over de stad.
De Kroniek van Bychowiec, een anoniem werk uit de zestiende eeuw over de geschiedenis van het Grootvorstendom Litouwen, verhaalt over veertien Franciscaner broeders die naar Vilnius kwamen om het evangelie te preken. De plaatselijke bevolking was hier niet van gediend en stak het klooster in brand. Zeven van de broeders werden onthoofd op de heuvel die eerder bekendstond als de Grauwe Heuvel. De andere zeven werden gekruisigd en vervolgens in de rivier gegooid. De cultus rondom de veertien broeders heeft zich sinds de zestiende eeuw verspreid. De laatste versie van het monument van Drie Kruizen is een eerbetoon aan de Franciscaner broeders.
Verwonderlijk hoe snel het laat werd en we keerden op onze stappen terug richting hotel.
Onze eerste dag was al voorbij.
De volgende dag wilden we een eerste stadswandeling maken. Ook nog verkennend en op zoek naar het kantoor van toerisme om een lokale wandelkaart op de kop te tikken.
Opvallend was de communicatie. Mensen ouder dan 45 jaar spreken bijna allen Russisch, tussen 35 en 45 jaar spreken ze naast Russisch ook een beetje Engels en alle jongeren tot 35 die we mochten ontmoeten spreken vlot Engels. Liever Engels dan Russisch zeggen ze.
De oude kern ligt langs rivier de Neris en staat op de lijst van Werelderfgoed. De hoofdstraat van Vilnius is de Gedeminasweg.
Redelijk modern, maar toch rustiek met typisch plaatselijke sfeer, was het interieur van vele cafeetjes en bistro's.
De Russisch Orthodoxe kerk voor de Heilige Geest en Sint Nicholas. Een mooie barokke kerk in de vorm van een Latijns Kruis.
Het stadhuis van Vilnius met zuilengang. Lijkt wel een mini White House.
De universiteit van Vilnius is een indrukwekkend gebouwencomplex uit 1579,
dat wordt gedomineerd door de Sint Jan kerk.
De zeer bijzonder ingerichte Sint Casimir Kerk, schutspatroon van Vilnius. Barok en afgewerkt in 1816.
Spiegeltje, spiegeltjes aan de wand ........
Verder wandelend komen we aan de poort van het Morgenrood. Duidelijk de oostelijke stadspoort uit de oude stadswal. Gebouwd tussen 1503 en 1522.
In de 16de eeuw was het gebruikelijk dat stadspoorten religieuze kunst- voorwerpen bevatten, die de stad moesten beschermen tegen aanvallen en reizigers moest behoeden. De kapel van de stadspoort bevat een icoon van de Maagd Maria waaraan wonderbaarlijke krachten worden toegeschreven. Eeuwenlang was de afbeelding een symbool van de stad en voorwerp van verering voor zowel Rooms-katholieke als orthodoxe stedelingen. Talloze motief gaven sieren de muren van de kapel en menig pelgrim uit Litouwen en haar buurlanden komen nog steeds bidden bij de icoon.
Stoppen en in alle overtuiging bidden midden op straat, de blik gericht op de Heilige Maria , was een bijzondere ontmoeting met een plaatselijke bewoonster.
Onder de poort van het Morgenrood doorwandelen brengt ons aan de poorten van Dawn.
Iets verder kwamen we aan de buitenrand van de stadswal en zagen we direct een nog armoedig, vervallen wijk. We gingen niet verder.
Als het aankomt op uit eten en drinken is Litouwen voor ons een echt paradijs. We betaalden voor een halve liter bier 1 euro en voor nog geen 10 euro konden we van een overvloedig diner genieten. Wij kozen er voor traditionele Litouwse gerechten uit te proberen op basis van aardappelen. De cepelinai (zeppelin) is zeer populair. Het zijn aardappelknoedels gevuld met gehakt, kaas en groenten. Aangevuld met spekjes, uitjes en gebakken paddenstoelen. Even wennen en achteraf blij dat je het leerde kennen.
Na ons avondmaal was het al donker aan
het worden en wandelden we nog rond in een mooi verlichte stad.
De kerstsfeer was duidelijk nog aanwezig en ook heel wat koopkraampjes langs de straat.
Hela! Mooie bar om samen nog een wijntje te drinken.
Wauw! Nu kwamen we op het Kathedraal plein en zagen de versierde kerstboom in al zijn pracht.
De verlichte gevel en inkom van het nationaal theater waren indrukwekkend.
Ook zo de versiering van de verlichtingspalen in de Gedimo promenade gaf een magnifiek effect.
Opvallend was ook het concertgebouw. Is er morgenavond toch geen symfonisch opvoering van de werken van Strauss zeker. Snel tickets kopen ...
... en dan verder naar het hotel.
Vlak aan ons hotel was er een kleine winkelgalerij met opvallend late openingsuren. Feestje voor Mireille.
We kregen de info dat elke dag om 10.00 uur een gids stond op het Kathedraal plein voor een gratis rondleiding. De volgende ochtend wat doorstappen om er op tijd te zijn, maar maakten contact. Meer nog, we waren de enigen. Zalig eigenlijk. Onderweg groetten we nog even het beeld van Vincas Kudirka, (beroemde doctor, fysoloog en poëet) want deze leek toch wel fel op onze koning Boudwewijn zoals hij te Oostende in beeld wordt gebracht.
Aansluitend stapten we door naar het Presidentieel paleis. Indukwekkend!
Een elegant neoklassiek bouwwerk op een locatie waar sinds de veertiende eeuw al bischoppen, keizers, koningen, edelen en presidenten verbleven hebben
We wandelen door het nauwe straatje dat naar het Daukantoplein leidt; het breden plein dat voor het paleis ligt.
Daarna wandelen we verder naar de Joodse wijk. Ondanks standbeelden ter herinnering is dit een vrij vervallen uithoek van de stad. Logisch ook, want vele gebouwen werden nog niet zo lang vrijgegeven omdat nog maar pas de eigenaas van de gebouwen die leeg stonden, omwille van nooit meer weergekomen na WO II, als definitief vermist of dood verklaard werden.
Hier en daar merk je een beetje renovatie, maar er is ligt nog heel veel werk voor de boeg.
Toevallig lopen we langs het standbeeld van Zemach Shabad.Een Joodse dokter met een groot sociaal hart. Hij was lid van de Joodse raad en hij lag aan de basis van de partij die nu de Volkspartij noemt. In 2007 werd dit standbeeld geplaatst om hem te eren voor zijn sociale werk ten tijde dat Vilnius nog het Jeruzalem genoemd werd van het hoge noorden van Europa.
Wat verder kwamen we aan op het terrein van fort Gedinimus.
Daarna daalden we stilaan af naar de oever van de Negris waar we via een klein bruggetje over een zijriviertje in de zogenaamde onafhankelijk staat Uzipis terecht kwamen.
Wanneer je Uzipis wilt bezoeken kun je dit het allerbeste op 1 april doen. Dit is namelijk de "Onafhankelijkheidsdag" van Uzipis en op deze dag beschikt de republiek over een eigen munteenheid, wordt er carnaval gevierd er zijn er verkiezingen. Ook kun je op deze dag een stempel van de republiek Uzipis in je paspoort laten zetten.
Het symbool van de wijk is "de engel" welke je vindt op het centrale plein. Deze engel symboliseert de artistieke vrijheid van de wijk. DE inwoners van de wijk zijn voornamelijk bekende en minder bekende kunstenaar die ervoor hebben gezorgd dat de wijk zijn eigen karakter heeft.
Heel deze republiek hangt binnen en buiten vol met geïmproviseerde kunstwerken.
Mooie kaartjes en wat leesboeken kon je kopen in een mini winkeltje. Geld speelde daar geen rol. Je moest daar wat eten aan de kat geven
Om Uzipis te verlaten moesten we nog wandelen door enkele lugubere straatjes en passeerden we de liefdesbrug. Herkenbaar omwille van de vele hangsloten, zoals ondertussen in heel wat Europese steden terug te vinden zijn.
Verderop liepen we langs de herinneringsmuren.
Onze gids nam hier afscheid. We hadden een zeer zinvolle en aangename rondleiding achter de rug en omdat we slechts met ons tweeën waren hebben we ook heel wat gepraat met de gids over historiek en de evolutie in Vilnius gedurende de laatste 30 jaar. Zelfs 3 uur lang in plaats van de geplande 2 uur, omdat ook de gids het zo boeiend praten vond? Intensief en zeer boeiend.
Een aperitiefje wat verderop konden we niet laten, een snelle hap en dan terug naar het hotel om ons om te kleden voor het bijwonen van het" Strauss' Nieuwjaarsconcert."
Neen, gewoon een grapje! Stadskledij was aangewezen. We waren wel onder de indruk van het gebouw. Het leek de Elisabethzaal wel met extra kleine balkonnetjes voor de zitplaatsen van de edelen.
Sprakeloos!! Grandioos !! Mooie avond !!
De volgende ochtend beslisten we om de omgeving van het station door te wandelen. Men verteld ons dat we daar meer de actuele gedachten stroom van de inwoners van Vilnius zouden terugvinden. Rusland niet meer te dichtbij fluisteren de jongeren.
Direct al op het perron zagen we een ander type kunst. Aanvallend en spottend. Deze reus langs het perron ...
en verderop reeds een lachwekkende staten liefde, zelfs vooraleer Trump zijn inauguration mag bijwonen.
Via de buitenzijde van de walmuur en de eerste poort door de walmuur, kwamen we terug in het oude centrum.
Lunchtijd tussen de studenten van Vilnius. Een zelfde sfeer als die we ook in Vlaanderen kennen.
Oei een veel te late Halloween, of noemt men dit een plaatselijke babe? Raar mens of even weg van de set.
Op deze laatste dag van het jaar 2016 was het nog volop licht en gingen we nog eens op wandel dor de oude straten. Blijft gezellig.
Klassiek op oudejaarsdag genieten we wat vroeger van een diner en vonden daarvoor een gezellige bistro.
Als we buiten kwamen was het al donker, maar nog wat vroeg voor het grote vuurwerk dat je vanaf het grote Kathedraalplein zal kunnen bewonderen. Rondom rond merk je dat de feeststemming vorm krijgt.
Dit ijsbeeld stond afgesloten achter een hekwerk met doeken. De voorbije dagen heeft een kunstenaar hieraan gewerkt. Vandaag werd het hekwerk weggenomen. Wat we zagen was een aanbidding van de vrede.
Mooie foto's, midden de versiering aan de deur van een restaurant.
Iedereen praat met iedereen, dat is leuk. Er worden lampions met brandende kaarsen opgelaten en dan ... is er vuurwerk!
Na het vuurwerk was het één straatfeest tot aan ons hotel. Snel slapen want onze dagen in Vilnius zijn geteld. De volgende ochtend was het al direct 2017.
We hadden er van gehoord en besloten het kasteel van Trakai te gaan bezoeken. Dat lag zo'n 45 Km buiten Vilnius en je kon er naar toe met de bus. We hadden pech van slechts een gammel 10 personen busje te moeten nemen. Achteraf bleek het nog het beste want er reden vandaag in de voormiddag geen bussen. We reden tot op een parking van waaruit we de laatste 7 Km te voet moesten afleggen. Er gold een algemeen verkeer verbod.
Het werd een prachtige tocht waarop we Litouwen beter leerden kennen. Veel houten, half tot slecht onderhouden woningen. Soms charmant tegenover de starre stenen gebouwen, maar veelal uit de tijd. Als een deur openging zag je binnenin vaak een meer moderne inrichting. Veel inwoners zien de buitenzijde zelfs niet meer zeggen ze.
Halverwege in het centrum van dit dorp, een chocolade fabriek met koffie en "proef ons eens" bar.
Nog een grappige foto aan de deur en wat verder na een klein bos ontdekten we het kasteel, midden een mooie vijver.
Terug over de slotbrug ontdekken we aan de oever een kleine beer. Gelukkig zien we de mama nergens.
Verder op de terugweg naar het bus pleintje waren we verbaasd om in de beginnende duisternis te botsen op een mooie kerstverlichting. Plots hippo modern middenin een bijna middeleeuwse locatie.
Op onze voorlaatste dag hebben we een wandeling gepland naar de residentie van Marcusio en verder de heuvel op richting het oude Joodse kerkhof en de omgeving van het crematorium van Vilnius. We rijden met het openbaar vervoer tot onderaan de heuvel.
Eer aan Alexander Poesjkin.
Simpel te openen, slecht onderhouden brievenbussen. Erbarmelijk en toch is men tevreden.
Alleszins een wereld vol contrasten. Wat verder stevige woningen met een koffiebar met moderne kunst aan de muur.
Daarna verder de heuvel op tot aan het Joodse kerkhof. Veel graf herinnering vind je hier niet terug. Hier en daar nog een brok steen. Om die reden heeft de Joodse gemeenschap een monument geplaatst dat de gezamenlijke grafstenen symboliseert. De namen van de begraven mensen zijn gekend en tot op vandaag brengen familieleden hulde en laten klassiek een steen achter als uiting van hun respect. We volgden hun voorbeeld.
Terug heuvel af langs de andere zijde. Daar ontdekten we de Bernardine begraafplaats. Het derde oude van Vilnius en opgestart in 1610. Reden van deze 18.000m² locatie met 14.000 graven is dat indertijd onder Russisch bewind het verboden werd om lijken te begraven in de omgeving van een kerk. Niet ver van de ingang vonden we nog een vervallen houten woning met eigentijdse kenmerken.
..
Daar waar de bodem te rotsachtig was, werd een colombarium gebouwd. Vandaag in verval, maar nog duidelijk zichtbaar wat het doel was.
Tussen de op de berg vele weggezakte zerken, toch nog één recente begraafplaats, waar een priester begraven werd. Wij begrepen dat hij een verleden kende omtrent deze begraafplaats.
Oeps! Eigenlijk gelukkig! We ontdekten dat we een extra dag hadden. Dat had onze zelfgemaakte reiswijzer niet voorzien.
We besloten om de lange wandeling door het groen te maken door het park/bos onderaan de heuvel van de verderop gelegen radio toren.
Heerlijk koud en bovendien een mooie sneeuwlaag.
Eerst een lange wandeling langs de Negri.
Even langs enkele appartementen blokken, (Het leek daar de luchtbal wel) om dan het bos in te duiken.
Hier boven moet hij ergens staan en een paar jonge meiden verzekerden ons dat er geen beren in de bossen leefden, dus durfden we het aan om langs een smalle zijweg de heuvel op te klauteren.
Het zou weldra donker zijn, dus gingen we de heuvel afdalen langs de grote baan. We namen daar zelfs de bus. Eerst in de verkeerde richting, dus moesten we de baan oversteken voor de halte richting centrum.
Jawaade! Vilnius niet modern? Zelfs de Lidl gelooft in de toekomstige organisatie en koopkracht van de inwoners. Hypermoderne supermarkt. Heel wat waren zijn voor ons onbekend, maar het aanbod aan vlees deed ons smakken.
Tijdens onze laatste uren toch nog maar even door een besneeuwd centrum wandelen.
Nog voor we vertrokken, met onze neus al terug in de professionele realiteit. Wel een goed idee, dat je bij ons nog niet kent. Een contactlenzen automaat. Enkel voor dag lenzen dewelke je gebruikt of je uit de nood kunnen helpen wanneer je thuis je bril of contactlenzen vergat.
Vilnius
bleek echt typisch Baltisch en eigenlijk zo vlak bij. Wij vonden het
echt fantastisch en dan ook een aanrader voor iedereen.
Ongelooflijk was het dat we 2 dagen na thuiskomst deze tekst in de krant lazen.
Litouwen
Van de drie Baltische staten is Litouwen de grootste en zuidelijkste en de enige overwegend rooms-katholieke staat. De geschiedenis loopt pas relatief kort synchroon met die van de beide andere Baltische landen. Anders dan Letland en Estland was Litouwen ooit een machtig land, dat zelfs tot de Zwarte Zee reikte. De twintigste eeuw verliep grotendeels onder Russisch respectievelijk Sovjetbewind, waarvan het zich op 11 maart 1990 als eerste Baltische land definitief ontdeed. Op 1 mei 2004 trad het land toe tot de Europese Unie. Toch is het land nog deels afhankelijk van Rusland, met name op het gebied van energie,[4] al probeert het daar verandering in te brengen door vloeibaar gas uit Noorwegen te betrekken.
Een geografische bijzonderheid van Litouwen is dat het middelpunt van Europa binnen de Litouwse grenzen ligt.
Vilnius
De oudste geschriften over de stad dateren uit de 12e eeuw. De stad werd beroemd nadat Gediminas, de heersende groothertog in 1316, Duitse kooplieden uitnodigde, om naar de stad te komen. In 1387 verleende Władysław II Jagiełło (koning van Polen, grootvorst van Litouwen) de stad stadsrechten. In de eeuwen erna bleef de stad groeien, onder meer doordat er een universiteit werd opgericht in 1579 door koning Stefanus Báthory. Deze eerste universiteit in het grootvorstendom Litouwen werd al snel een belangrijk wetenschappelijk en cultureel centrum.
Vilnius trok immigranten uit verschillende landen aan. In de stad vestigden zich onder meer Polen, Russen, joden en Duitsers. Voor de joden was Vilnius, het "Jeruzalem van Litouwen" een belangrijk spiritueel centrum. In 1897 was 38,8% van de bevolking joods.
Nadat Litouwen in 1918 de onafhankelijkheid had uitgeroepen en deze onafhankelijkheid in 1920 door de bolsjewistisch Rusland in het Verdrag van Moskou was erkend, werd Vilnius een Pools-Litouwse twistappel. Het Verdrag van Moskou wees de stad en haar omgeving aan Litouwen toe, maar dit zogenoemde Vilniusgebied werd al spoedig door Polen ingenomen. Gedurende het interbellum zou de stad tot Polen blijven behoren, een situatie die door Frankrijk en Groot-Brittannië werd gesteund, in de hoop dat de Poolse invloed een aanval vanuit de Sovjet-Unie zou tegenhouden. Litouwen zou Vilnius als zijn hoofdstad blijven beschouwen: Kaunas had in het vooroorlogse Litouwen de status van tijdelijke hoofdstad. Polen maakte van Vilnius de hoofdstad van het gelijknamige woiwodschap, Wilno.
Op 19 september 1939, direct na het begin van de Tweede Wereldoorlog bezette het Sovjetleger de stad. De stad werd aanvankelijk toegewezen aan de Sovjetrepubliek Wit-Rusland. Vanuit de hoofdstad Minsk werden direct pogingen gedaan om Wit-Russisch onderwijs te stimuleren. Stalin had echter andere plannen met Vilnius en op 10 oktober werd een verdrag van wederzijdse bijstand gesloten tussen de Litouwse en de Sovjet-regering. Als gevolg daarvan werden de stad en het aangrenzende gebied door de Sovjet-Unie overgedragen aan Litouwen. Voorwaarde was dat er een aantal militaire bases van het Rode Leger in Litouwen mocht worden gevestigd. Het leger trok zich terug uit de stad, maar bleef aanwezig in een van de voorsteden. Voor het bewind in Moskou betekende dit een blijvende invloed op de gang van zaken in het buurland. Het Litouwse leger nam de stad, met een parade op 29 oktober, in bezit. Nu probeerde de Litouwse regering de stad een meer Litouws aanzien te geven, vooral door de Poolse scholen te verbieden om in het Pools les te geven en de Litouwse taal daar verplicht te stellen. De pogingen hadden minimaal succes, vooral omdat al in het voorjaar van 1940 bleek dat de Russen steeds meer invloed in het land opeisten. In juni 1940 stelde Stalin een ultimatum: het Rode Leger moest onbeperkt toegang tot Litouwen krijgen en kunnen helpen om een pro-Sovjetregering te vormen. Toen de Litouwers daar in Stalins ogen onvoldoende op reageerden, werd heel Litouwen op 3 augustus bezet en op eigen verzoek in de Sovjet-Unie opgenomen als de Litouwse SSR. Vilnius bleef daarvan de hoofdstad. Naar schatting werden in deze periode 40.000 inwoners door de Russen naar kampen in Siberië gedeporteerd. In 1941 werd Vilnius door nazi-Duitsland ingenomen. Tijdens de Duitse bezetting werd 95% van de joodse bevolking van de stad vermoord. In juli 1944 werd de stad door de Poolse Armia Krajowa tijdens de Opstand van Vilnius bevrijd van de Duitsers, kort daarna gevolgd door de Sovjets die de stad bezetten en Armia Krajowa-leden en anderen vervolgden.
Na de oorlog bleef de stad in handen van de Sovjet-Unie; Litouwen werd weer een Sovjetrepubliek met Vilnius als hoofdstad. De Poolse bevolking, die voor de Tweede Wereldoorlog samen met de Joden de meerderheid in de stad vormde, werd op last van de Sovjets grotendeels verdreven en moest zich in de geannexeerde Duitse gebieden in het westen van Polen vestigen. In plaats daarvan vestigden zich vele Litouwers in de stad en in veel mindere mate ook Russen.
In de jaren 80 ontstonden in de stad regelmatig grote demonstraties tegen de overheersing van de Sovjet-Unie. Op 11 maart 1990 verklaarde de Opperste Sovjet van Litouwen het land onafhankelijk. De Sovjet-Unie probeerde het tij nog te keren en in januari 1991 kwam het tot een confrontatie tussen het Sovjetleger en de Litouwse bevolking bij de televisietoren van Vilnius. Bij deze aanval kwamen veertien mensen om het leven en raakten er meer dan 700 gewond. Tussen 1992 en 2000 daalde de bevolking van de stad, een trend die pas in 2012 echt gekeerd werd.
Toen Litouwen uiteindelijk opnieuw onafhankelijk was, kon de verwaarloosde stad worden opgeknapt. Het centrum is sindsdien grondig gerenoveerd en trekt steeds meer toeristen.
We kregen de info dat elke dag om 10.00 uur een gids stond op het Kathedraal plein voor een gratis rondleiding. De volgende ochtend wat doorstappen om er op tijd te zijn, maar maakten contact. Meer nog, we waren de enigen. Zalig eigenlijk. Onderweg groetten we nog even het beeld van Vincas Kudirka, (beroemde doctor, fysoloog en poëet) want deze leek toch wel fel op onze koning Boudwewijn zoals hij te Oostende in beeld wordt gebracht.
Mooi op tijd. Onze gids bracht ons op plaatsen die
we niet spontaan zouden bezocht hebben en ze sprak perfect Engels.
Als eerste bracht ze ons naar een binnen woonwijk,
niet ver van de universiteit.
Aansluitend stapten we door naar het Presidentieel paleis. Indukwekkend!
Een elegant neoklassiek bouwwerk op een locatie waar sinds de veertiende eeuw al bischoppen, keizers, koningen, edelen en presidenten verbleven hebben
We wandelen door het nauwe straatje dat naar het Daukantoplein leidt; het breden plein dat voor het paleis ligt.
Daarna wandelen we verder naar de Joodse wijk. Ondanks standbeelden ter herinnering is dit een vrij vervallen uithoek van de stad. Logisch ook, want vele gebouwen werden nog niet zo lang vrijgegeven omdat nog maar pas de eigenaas van de gebouwen die leeg stonden, omwille van nooit meer weergekomen na WO II, als definitief vermist of dood verklaard werden.
Hier en daar merk je een beetje renovatie, maar er is ligt nog heel veel werk voor de boeg.
Deze adresplaatsen ondergingen reeds een volledige renovatie en zijn nu opnieuw bewoonbaar. Er werden appartementen in ondergebracht.
Toevallig lopen we langs het standbeeld van Zemach Shabad.Een Joodse dokter met een groot sociaal hart. Hij was lid van de Joodse raad en hij lag aan de basis van de partij die nu de Volkspartij noemt. In 2007 werd dit standbeeld geplaatst om hem te eren voor zijn sociale werk ten tijde dat Vilnius nog het Jeruzalem genoemd werd van het hoge noorden van Europa.
Wat verder kwamen we aan op het terrein van fort Gedinimus.
Daarna daalden we stilaan af naar de oever van de Negris waar we via een klein bruggetje over een zijriviertje in de zogenaamde onafhankelijk staat Uzipis terecht kwamen.
Uzipis is een stadsdeel van Vilnius en is deels gelegen in het oude gedeelte van het centrum. Uzipis betekent leterlijk "aan de andere kant van de rivier" en deze plaats bestaat voornamelijk uit kunstgalerijen, cafés en schattige boetiekjes. Het mooie aan Uzipis is, is dat het stadsdeel eigenlijk een zo goed als onafhankelijke staat is. De republiek Uzipis heeft zelfs een eigen president, een eigen vlag, een grondwet enzelfs een klein leger.
Wanneer je Uzipis wilt bezoeken kun je dit het allerbeste op 1 april doen. Dit is namelijk de "Onafhankelijkheidsdag" van Uzipis en op deze dag beschikt de republiek over een eigen munteenheid, wordt er carnaval gevierd er zijn er verkiezingen. Ook kun je op deze dag een stempel van de republiek Uzipis in je paspoort laten zetten.
Het symbool van de wijk is "de engel" welke je vindt op het centrale plein. Deze engel symboliseert de artistieke vrijheid van de wijk. DE inwoners van de wijk zijn voornamelijk bekende en minder bekende kunstenaar die ervoor hebben gezorgd dat de wijk zijn eigen karakter heeft.
Heel deze republiek hangt binnen en buiten vol met geïmproviseerde kunstwerken.
Mooie kaartjes en wat leesboeken kon je kopen in een mini winkeltje. Geld speelde daar geen rol. Je moest daar wat eten aan de kat geven
Om Uzipis te verlaten moesten we nog wandelen door enkele lugubere straatjes en passeerden we de liefdesbrug. Herkenbaar omwille van de vele hangsloten, zoals ondertussen in heel wat Europese steden terug te vinden zijn.
Zo kwamen we dan uiteindelijk aan de Negris en de indrukwekkende bakstenen Sint Anne kerk met daarnaast een standbeeld van een biddende pater. Er waren daar zopas nog fragmenten voor een nieuwe film opgenomen.
Verderop liepen we langs de herinneringsmuren.
Onze gids nam hier afscheid. We hadden een zeer zinvolle en aangename rondleiding achter de rug en omdat we slechts met ons tweeën waren hebben we ook heel wat gepraat met de gids over historiek en de evolutie in Vilnius gedurende de laatste 30 jaar. Zelfs 3 uur lang in plaats van de geplande 2 uur, omdat ook de gids het zo boeiend praten vond? Intensief en zeer boeiend.
Een aperitiefje wat verderop konden we niet laten, een snelle hap en dan terug naar het hotel om ons om te kleden voor het bijwonen van het" Strauss' Nieuwjaarsconcert."
Neen, gewoon een grapje! Stadskledij was aangewezen. We waren wel onder de indruk van het gebouw. Het leek de Elisabethzaal wel met extra kleine balkonnetjes voor de zitplaatsen van de edelen.
Sprakeloos!! Grandioos !! Mooie avond !!
De volgende ochtend beslisten we om de omgeving van het station door te wandelen. Men verteld ons dat we daar meer de actuele gedachten stroom van de inwoners van Vilnius zouden terugvinden. Rusland niet meer te dichtbij fluisteren de jongeren.
Eerder koel en blijkbaar een doorloopstation. In de hoofdstad? Er wordt volop reclame gemaakt voor het openbaar vervoer.Het busstation van Vilnius is vlakbij gelegen.
Direct al op het perron zagen we een ander type kunst. Aanvallend en spottend. Deze reus langs het perron ...
en verderop reeds een lachwekkende staten liefde, zelfs vooraleer Trump zijn inauguration mag bijwonen.
Dit is duidelijk niet het oude centrum. De mensen die vanuit het station komen wordt onmiddellijk wat te koop aangeboden. Aandachttrekker is een namaak kerstboompje, vlakbij een zeer modern, straatkunst standbeeld zonder verdere commentaar.
Via de buitenzijde van de walmuur en de eerste poort door de walmuur, kwamen we terug in het oude centrum.
Lunchtijd tussen de studenten van Vilnius. Een zelfde sfeer als die we ook in Vlaanderen kennen.
Oei een veel te late Halloween, of noemt men dit een plaatselijke babe? Raar mens of even weg van de set.
Op deze laatste dag van het jaar 2016 was het nog volop licht en gingen we nog eens op wandel dor de oude straten. Blijft gezellig.
Klassiek op oudejaarsdag genieten we wat vroeger van een diner en vonden daarvoor een gezellige bistro.
Dit ijsbeeld stond afgesloten achter een hekwerk met doeken. De voorbije dagen heeft een kunstenaar hieraan gewerkt. Vandaag werd het hekwerk weggenomen. Wat we zagen was een aanbidding van de vrede.
Mooie foto's, midden de versiering aan de deur van een restaurant.
De kathedraal en haar beelden zijn mooi verlicht.
Het plein loopt beetje bij beetje vol.
Iedereen praat met iedereen, dat is leuk. Er worden lampions met brandende kaarsen opgelaten en dan ... is er vuurwerk!
Na het vuurwerk was het één straatfeest tot aan ons hotel. Snel slapen want onze dagen in Vilnius zijn geteld. De volgende ochtend was het al direct 2017.
We hadden er van gehoord en besloten het kasteel van Trakai te gaan bezoeken. Dat lag zo'n 45 Km buiten Vilnius en je kon er naar toe met de bus. We hadden pech van slechts een gammel 10 personen busje te moeten nemen. Achteraf bleek het nog het beste want er reden vandaag in de voormiddag geen bussen. We reden tot op een parking van waaruit we de laatste 7 Km te voet moesten afleggen. Er gold een algemeen verkeer verbod.
Het werd een prachtige tocht waarop we Litouwen beter leerden kennen. Veel houten, half tot slecht onderhouden woningen. Soms charmant tegenover de starre stenen gebouwen, maar veelal uit de tijd. Als een deur openging zag je binnenin vaak een meer moderne inrichting. Veel inwoners zien de buitenzijde zelfs niet meer zeggen ze.
Halverwege in het centrum van dit dorp, een chocolade fabriek met koffie en "proef ons eens" bar.
Heuse Compostella schelp? Ze smaakte alleszins heerlijk!
Nog een grappige foto aan de deur en wat verder na een klein bos ontdekten we het kasteel, midden een mooie vijver.
Kasteel Trakai is een volledig gerestaureerd kasteel, gebouwd in de Middeleeuwen en gelegen op een eiland in het Galvémeer nabij het stadje Trakai. Het was de woonresidentie van de grootvorst van Litouwen en later het zomerpaleis voor de vorsten van Polen.
Eens je binnen bent bereik je vanuit de binnenkoer op twee verdiepingen diverse ruimte met elk opgevuld met een specifieke tentoonstelling. Geschiedenis en folklore staan centraal.
Terug over de slotbrug ontdekken we aan de oever een kleine beer. Gelukkig zien we de mama nergens.
Verder op de terugweg naar het bus pleintje waren we verbaasd om in de beginnende duisternis te botsen op een mooie kerstverlichting. Plots hippo modern middenin een bijna middeleeuwse locatie.
Op onze voorlaatste dag hebben we een wandeling gepland naar de residentie van Marcusio en verder de heuvel op richting het oude Joodse kerkhof en de omgeving van het crematorium van Vilnius. We rijden met het openbaar vervoer tot onderaan de heuvel.
Eer aan Alexander Poesjkin.
Simpel te openen, slecht onderhouden brievenbussen. Erbarmelijk en toch is men tevreden.
Alleszins een wereld vol contrasten. Wat verder stevige woningen met een koffiebar met moderne kunst aan de muur.
Daarna verder de heuvel op tot aan het Joodse kerkhof. Veel graf herinnering vind je hier niet terug. Hier en daar nog een brok steen. Om die reden heeft de Joodse gemeenschap een monument geplaatst dat de gezamenlijke grafstenen symboliseert. De namen van de begraven mensen zijn gekend en tot op vandaag brengen familieleden hulde en laten klassiek een steen achter als uiting van hun respect. We volgden hun voorbeeld.
Helemaal op de top stond een prachtig modern gebouw. Het crematorium. Het werd gebouwd en afgewerkt begin 2016. Zowel in geest als in architectuur bewijst deze site dat Litouwen gekozen heeft voor de vooruitgang. To wij arriveerden haastten vele mensen zich naar binnen om een dienst bij te wonen.
Terug heuvel af langs de andere zijde. Daar ontdekten we de Bernardine begraafplaats. Het derde oude van Vilnius en opgestart in 1610. Reden van deze 18.000m² locatie met 14.000 graven is dat indertijd onder Russisch bewind het verboden werd om lijken te begraven in de omgeving van een kerk. Niet ver van de ingang vonden we nog een vervallen houten woning met eigentijdse kenmerken.
Daar waar de bodem te rotsachtig was, werd een colombarium gebouwd. Vandaag in verval, maar nog duidelijk zichtbaar wat het doel was.
Tussen de op de berg vele weggezakte zerken, toch nog één recente begraafplaats, waar een priester begraven werd. Wij begrepen dat hij een verleden kende omtrent deze begraafplaats.
Terug in de stad was het etenstijd en ontmoetten we Miss Vilnius in dronken toestand en warm ingeduffeld. 't Was daar zure kost met gebakken patatten.
We besloten om de lange wandeling door het groen te maken door het park/bos onderaan de heuvel van de verderop gelegen radio toren.
Heerlijk koud en bovendien een mooie sneeuwlaag.
Eerst een lange wandeling langs de Negri.
Even langs enkele appartementen blokken, (Het leek daar de luchtbal wel) om dan het bos in te duiken.
Hier boven moet hij ergens staan en een paar jonge meiden verzekerden ons dat er geen beren in de bossen leefden, dus durfden we het aan om langs een smalle zijweg de heuvel op te klauteren.
Daar stond hij dan plots. Vlak voor ons. Een joekel. Het restaurant bovenop draaide 360° en gaf een prachtig panorama van Vilnius
Het zou weldra donker zijn, dus gingen we de heuvel afdalen langs de grote baan. We namen daar zelfs de bus. Eerst in de verkeerde richting, dus moesten we de baan oversteken voor de halte richting centrum.
Jawaade! Vilnius niet modern? Zelfs de Lidl gelooft in de toekomstige organisatie en koopkracht van de inwoners. Hypermoderne supermarkt. Heel wat waren zijn voor ons onbekend, maar het aanbod aan vlees deed ons smakken.
Tijdens onze laatste uren toch nog maar even door een besneeuwd centrum wandelen.
Nog voor we vertrokken, met onze neus al terug in de professionele realiteit. Wel een goed idee, dat je bij ons nog niet kent. Een contactlenzen automaat. Enkel voor dag lenzen dewelke je gebruikt of je uit de nood kunnen helpen wanneer je thuis je bril of contactlenzen vergat.
Ongelooflijk was het dat we 2 dagen na thuiskomst deze tekst in de krant lazen.
Litouwen
Van de drie Baltische staten is Litouwen de grootste en zuidelijkste en de enige overwegend rooms-katholieke staat. De geschiedenis loopt pas relatief kort synchroon met die van de beide andere Baltische landen. Anders dan Letland en Estland was Litouwen ooit een machtig land, dat zelfs tot de Zwarte Zee reikte. De twintigste eeuw verliep grotendeels onder Russisch respectievelijk Sovjetbewind, waarvan het zich op 11 maart 1990 als eerste Baltische land definitief ontdeed. Op 1 mei 2004 trad het land toe tot de Europese Unie. Toch is het land nog deels afhankelijk van Rusland, met name op het gebied van energie,[4] al probeert het daar verandering in te brengen door vloeibaar gas uit Noorwegen te betrekken.
Een geografische bijzonderheid van Litouwen is dat het middelpunt van Europa binnen de Litouwse grenzen ligt.
Vilnius
De oudste geschriften over de stad dateren uit de 12e eeuw. De stad werd beroemd nadat Gediminas, de heersende groothertog in 1316, Duitse kooplieden uitnodigde, om naar de stad te komen. In 1387 verleende Władysław II Jagiełło (koning van Polen, grootvorst van Litouwen) de stad stadsrechten. In de eeuwen erna bleef de stad groeien, onder meer doordat er een universiteit werd opgericht in 1579 door koning Stefanus Báthory. Deze eerste universiteit in het grootvorstendom Litouwen werd al snel een belangrijk wetenschappelijk en cultureel centrum.
Vilnius trok immigranten uit verschillende landen aan. In de stad vestigden zich onder meer Polen, Russen, joden en Duitsers. Voor de joden was Vilnius, het "Jeruzalem van Litouwen" een belangrijk spiritueel centrum. In 1897 was 38,8% van de bevolking joods.
Nadat Litouwen in 1918 de onafhankelijkheid had uitgeroepen en deze onafhankelijkheid in 1920 door de bolsjewistisch Rusland in het Verdrag van Moskou was erkend, werd Vilnius een Pools-Litouwse twistappel. Het Verdrag van Moskou wees de stad en haar omgeving aan Litouwen toe, maar dit zogenoemde Vilniusgebied werd al spoedig door Polen ingenomen. Gedurende het interbellum zou de stad tot Polen blijven behoren, een situatie die door Frankrijk en Groot-Brittannië werd gesteund, in de hoop dat de Poolse invloed een aanval vanuit de Sovjet-Unie zou tegenhouden. Litouwen zou Vilnius als zijn hoofdstad blijven beschouwen: Kaunas had in het vooroorlogse Litouwen de status van tijdelijke hoofdstad. Polen maakte van Vilnius de hoofdstad van het gelijknamige woiwodschap, Wilno.
Op 19 september 1939, direct na het begin van de Tweede Wereldoorlog bezette het Sovjetleger de stad. De stad werd aanvankelijk toegewezen aan de Sovjetrepubliek Wit-Rusland. Vanuit de hoofdstad Minsk werden direct pogingen gedaan om Wit-Russisch onderwijs te stimuleren. Stalin had echter andere plannen met Vilnius en op 10 oktober werd een verdrag van wederzijdse bijstand gesloten tussen de Litouwse en de Sovjet-regering. Als gevolg daarvan werden de stad en het aangrenzende gebied door de Sovjet-Unie overgedragen aan Litouwen. Voorwaarde was dat er een aantal militaire bases van het Rode Leger in Litouwen mocht worden gevestigd. Het leger trok zich terug uit de stad, maar bleef aanwezig in een van de voorsteden. Voor het bewind in Moskou betekende dit een blijvende invloed op de gang van zaken in het buurland. Het Litouwse leger nam de stad, met een parade op 29 oktober, in bezit. Nu probeerde de Litouwse regering de stad een meer Litouws aanzien te geven, vooral door de Poolse scholen te verbieden om in het Pools les te geven en de Litouwse taal daar verplicht te stellen. De pogingen hadden minimaal succes, vooral omdat al in het voorjaar van 1940 bleek dat de Russen steeds meer invloed in het land opeisten. In juni 1940 stelde Stalin een ultimatum: het Rode Leger moest onbeperkt toegang tot Litouwen krijgen en kunnen helpen om een pro-Sovjetregering te vormen. Toen de Litouwers daar in Stalins ogen onvoldoende op reageerden, werd heel Litouwen op 3 augustus bezet en op eigen verzoek in de Sovjet-Unie opgenomen als de Litouwse SSR. Vilnius bleef daarvan de hoofdstad. Naar schatting werden in deze periode 40.000 inwoners door de Russen naar kampen in Siberië gedeporteerd. In 1941 werd Vilnius door nazi-Duitsland ingenomen. Tijdens de Duitse bezetting werd 95% van de joodse bevolking van de stad vermoord. In juli 1944 werd de stad door de Poolse Armia Krajowa tijdens de Opstand van Vilnius bevrijd van de Duitsers, kort daarna gevolgd door de Sovjets die de stad bezetten en Armia Krajowa-leden en anderen vervolgden.
Na de oorlog bleef de stad in handen van de Sovjet-Unie; Litouwen werd weer een Sovjetrepubliek met Vilnius als hoofdstad. De Poolse bevolking, die voor de Tweede Wereldoorlog samen met de Joden de meerderheid in de stad vormde, werd op last van de Sovjets grotendeels verdreven en moest zich in de geannexeerde Duitse gebieden in het westen van Polen vestigen. In plaats daarvan vestigden zich vele Litouwers in de stad en in veel mindere mate ook Russen.
In de jaren 80 ontstonden in de stad regelmatig grote demonstraties tegen de overheersing van de Sovjet-Unie. Op 11 maart 1990 verklaarde de Opperste Sovjet van Litouwen het land onafhankelijk. De Sovjet-Unie probeerde het tij nog te keren en in januari 1991 kwam het tot een confrontatie tussen het Sovjetleger en de Litouwse bevolking bij de televisietoren van Vilnius. Bij deze aanval kwamen veertien mensen om het leven en raakten er meer dan 700 gewond. Tussen 1992 en 2000 daalde de bevolking van de stad, een trend die pas in 2012 echt gekeerd werd.
Toen Litouwen uiteindelijk opnieuw onafhankelijk was, kon de verwaarloosde stad worden opgeknapt. Het centrum is sindsdien grondig gerenoveerd en trekt steeds meer toeristen.
Afgrijselijk beeld over de dood en de terreurdaden toen de Sovjets de scepter zwaaiden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten